Jego liderem był Józef Piłsudski. Urodzony w 1867 r. na Litwie (w okolicy Wilna), już na studiach w Charkowie włączył się w działalność rosyjskiego ruchu rewolucyjnego i za rzekomy udział w przygotowaniach do zamachu na cara spędził pięć lat na syberyjskim zesłaniu. Po powrocie zaangażował się w działalność socjalistyczną, lecz wkrótce zaczął uznawać idee socjalistyczne jedynie za drogę prowadzącą do niepodległości Polski. Jak sam mówił, z pociągu „socjalizm” wysiadł na stacji „niepodległość”. Zagrożony aresztowaniem na terenie zaboru rosyjskiego, przeniósł się do Galicji – tu mieszkał i działał przede wszystkim w Krakowie.

W 1911 r. Piłsudski doprowadził do utworzenia w Krakowie Związku Strzeleckiego (popularnie zwanego Strzelcem), tj. paramilitarnego stowarzyszenia, które miało być zalążkiem polskiej siły zbrojnej. Po wybuchu I wojny światowej z oddziałów strzeleckich (zarówno Strzelca, jak i innych podobnych organizacji) wyrosły Legiony Polskie, walczące u boku państw centralnych przeciwko carskiej Rosji. Jednak po trzech latach wojowania, wobec braku zdecydowanych działań tych państw w sprawie polskiej, Piłsudski postanowił zmienić sojusznika, tym bardziej że zaczął dostrzegać możliwość klęski Niemiec i Austro-Węgier. Skutkiem tego w lipcu 1917 r. został przez Niemców osadzony w więzieniu. Dopiero 10 listopada 1918 r. wrócił do Warszawy i wkrótce przejął ster rządów w rodzącej się II Rzeczypospolitej jako Naczelnik Państwa.